9 Wymowa LearnNoW
9 Pronunciation
9 Wymowa
Mowa łączona
Dla wymowy norweskiej charakterystyczne są nie tylko głoski, długie i krótkie samogłoski czy też akcent dynamiczny i toniczny. Jedną z ważnych kwestii jest opanowanie mowy łączonej. Typową cechą języka norweskiego jest to, że jeden wyraz łączy się bezpośrednio z wyrazem go poprzedzającym i z wyrazem następującym po nim. Taki łańcuch wyrazów można zilustrować w następujący sposób:
Han snakker engelsk. | Han-snakker-engelsk. |
Poniższe zdanie powinno być słyszane jako nieprzerwany łańcuch głosek (tłustym drukiem zaznaczono sylaby akcentowane):
Hansnakkerengelsk. | |
Hun er ikke engelsk. | Hun-er-ikke-engelsk. |
Poniższe zdanie powinno być słyszane jako nieprzerwany łańcuch głosek:
Hunerikkeengelsk. |
W niektórych językach, np. w niemieckim, zjawisko mowy łączonej nie występuje. Jeżeli na początku wyrazu jest samogłoska, pojawia się przed nią tzw. zwarcie krtaniowe (symbol <ʔ> w Międzynarodowym alfabecie fonetycznym IPA):
Hun er ikke engelsk. | Hun ʔer ʔikke ʔengelsk. |
Taka sytuacja występuje również w języku polskim, kiedy to na początku wyrazów przed samogłoską słychać wstępne zwarcie krtaniowe, zwłaszcza gdy wyrazy takie wymawiane są dobitnie, w izolacji lub po pauzie, np. w wyrazach on, ale. Rzadziej występuje w środku wyrazu, najczęściej na początku morfemu po innej samogłosce.
Zjawisko zwarcia krtaniowego podczas mówienia po norwesku spowodowałoby częste krótkie przerwy, które zaburzyłyby oczekiwaną płynność mowy.
Mówiąc po norwesku powinniśmy także zwrócić uwagę na zjawisko związane z połączeniami /r/ + /t, d, n, l, s/, które już wcześniej było wspomniane. Gdy jeden wyraz kończy się na /r/ a następny zaczyna na /t, d, n, l, s/, następuje asymilacja głosek i wymawiamy je jako / ʈ , ɖ , ɳ , ɭ , ʃ /.
Pisownia | Wymowa | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
< rt > jak w «er to» | jest dwa | /r/ + /t/ | → | /ʈ/ | → | /æ'ʈuː/ |
< rd > jak w «er det» | jest to | /r/ + /d/ | → | /ɖ/ | → | /æ'ɖeː/ |
< rn > jak w «er ny» | jest nowy | /r/ + /n/ | → | /ɳ/ | → | /æ'ɳyː/ |
< rl > jak w «er litt» | jest trochę | /r/ + /l/ | → | /ɭ/ | → | /æ'ɭit/ |
< rs > jak w «er syk» | jest chory | /r/ + /s/ | → | /ʃ/ | → | /æ'ʃyːk/ |
Zjawisko to w znacznym stopniu przyczynia się do łącznej wymowy wyrazów.