2 Gramatyka LearnNoW
2 Grammar
2 Gramatyka
ZAIMKI
Zaimki osobowe w formie podmiotowej
1. | jeg | ja |
2. | du | ty |
3. | han | on |
hun | ona | |
det/den | ono | |
1. | vi | my |
2. | dere | wy |
3. | de | oni/one |
CZASOWNIKI
Bezokolicznik
Znak å przed czasownikiem wskazuje na formę bezokolicznikową tego czasownika:
Hyggelig å hilse på deg. Miło cię widzieć/poznać. |
Czasowniki w czasie teraźniejszym
Formę czasu teraźniejszego tworzy się przez dodanie –r do bezokolicznika:
Bezokolicznik | Czas teraźniejszy | ||
å komme | przyjść | → | kommer |
å sitte | siedzieć | → | sitter |
-r dodaje się do bezokolicznika czasownika bez względu na osobę, tj. ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni i one:
Jeg kommer fra England. | Jestem z Anglii. |
Hun kommer fra Italia. | Ona jest z Włoch. |
Vi kommer fra Norge. | (My) Jesteśmy z Norwegii. |
Zauważ, że niektóre czasowniki w czasie teraźniejszym mają nieregularną odmianę:
Bezokolicznik | Czas teraźniejszy | ||
å være | być | → | er |
å gjøre | robić | → | gjør |
RZECZOWNIKI
Rodzaje
Rzeczowniki norweskie mają trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki.
Nęski | en gutt | chłopiec |
Żeński | ei jente | dziewczyna |
Nijaki | et fly | samolot |
(Rzeczowniki rodzaju żeńskiego mogą mieć rodzajnik en zamiast ei: ei jente lub en jente.)
Opuszczanie rodzajników en/ei/et
W niektórych wyrażeniach opuszcza się rodzajniki nieokreślone en/ei/et:
Alex reiser med fly. Alex podróżuje samolotem. |
Rodzajników nie używa się, gdy definiujemy osobę, np. jej zawód lub narodowość:
Jeg er student. Jestem studentem. |
SZYK WYRAZÓW
Zdania główne
W Rozdziale 1 wspomnieliśmy, że orzeczenie stoi na drugim miejscu w zdaniu, gdy zaczyna się ono od podmiotu:
Jeg snakker norsk. (Ja) Mówię po norwesku. |
Orzeczenie stoi zawsze na drugim miejscu w zdaniu, również wtedy, gdy zdanie zaczyna się np. od wyrazu określającego czas lub miejsce:
Nå (teraz) | reiser | Alex til Norge. |
Der (tam) | venter | pappa. |
Pamiętaj, że przez orzeczenie rozumie się czasownik w formie osobowej, czyli czasownik w czasie teraźniejszym lub przeszłym.
Przeczenie
W zdaniach oznajmujących przeczenie ikke (nie), które w norweskim jest przysłówkiem, zwykle umieszcza się po czasowniku:
Jeg reiser ikke til Paris. Nie jadę do Paryża. |
Inne przysłówki, jak np. også (też, także, również), także umieszcza się po czasowniku:
Jeg reiser også til Oslo. Ja również jadę do Oslo. |
SPÓJNIKI
Spójniki og (i) i men (ale) łączą zdania:
De ser pappa, og Dina roper. | Widzą tatę i Dina woła. |
Det går bra, men det er ei lang reise. | Mam się dobrze, ale to była długa podróż. |
PRZYIMKI
I czy på?
Główna zasada jest taka:
I | w | + kontynenty, kraje, miasta |
På | w/na | + góry, wyspy, miejsca, dzielnice miast |
i Europa | på Mount Everest |
i Norge | på Sumatra, på Mallorca |
i Oslo | på Gardermoen (miejscowość pod Oslo) |
på Grorud, på Tøyen (dzielnice Oslo) |
Wyjątki: Przed nazwami niektórych miast norweskich o położeniu śródlądowym, używa się przysłówka på zamiast i: på Lillehammer, på Hamar. Więcej na ten temat w Rozdziale 5.